En il 19avel tschientaner èn linguists europeics s’interessads per il rumantsch ed ils Rumantschs han cumenzà a rimnar litteratura veglia ed a far vocabularis. En il davos terz dal tschientaner è naschida la belletristica originala rumantscha en prosa, lirica e dramatica. Daspera dueva il chant daventar in'impurtanta pitga da la renaschientscha rumantscha. Quella è er sa fatga valair cun las tentativas da fundar ina Societad Retorumantscha, a partir dal 1900 cun la fundaziun d'uniuns regiunalas ed il 1919 cun la Lia Rumantscha sco organisaziun da tetg. Il 1938 ha quest resvegl cultural e linguistic culminà en la renconuschientscha dal rumantsch sco lingua naziunala. [Tenor e-lir].