En il dretg penal dal temp anticemedieval vegnivan savens applitgadas torturas e modas da chastiar ordvart crudaivlas. Per part èn quellas sa mantegnidas enfin lunsch viaden en il temp modern tempriv. La finamira era d’ina vart la vendetga e la retorsiun envers il sentenzià; da l’autra vart vulevan ins starmentar e decuraschar autras persunas da vegnir en conflict cun la lescha. Il temp modern e l’illuminissem han alura fatg successivamain fin als chastis corporals. Quels èn vegnids remplazzads tras chasas da lavur e chasaforzs, pli tard tras praschuns.