«Ir giu’l Schuob», quest fenomen descriva l’istoricher Linus Bühler en in chapitel dal cudesch «Kind sein in der Schweiz». En il 19avel tschientaner gievan rotschas d’uffants grischuns mintgamai la primavaira en il Schuob. Là lavuravan els enfin l’atun sco pasturs, famegls e fantschellas pitschnas. Davart las migraziuns or da las valladas grischunas existan documents pir enturn il 1800. Igl eran oravant tut uffants da regiuns rumantschas che gudagnavan il paun da mintgadi a l’ester. Els vegnivan en emprima lingia da la Lumnezia, da la part sura da la Surselva e da la Val S. Pieder.